درس نهم { نمودار همکاری ( Collaboration Diagram ) }

یکی دیگر از نمودارهای Interaction ، نمودار همکاری می باشد . نمودار همکاری شبهات بسیاری به نمودار توالی دارد ، اصلی ترین تفاوت آنها در شمای ظاهری آنها می باشد . دیاگرام همکاری بیشتر بر روی رابطه بین آبجکت ها متمرکز می شود . در حالی که یک دیاگرام توالی اعمال آبجکت ها را در یک توالی زمانی نشان می دهد و بر حسب زمان منظم می شود .

در نمودار همکاری دید متفاوتی از روند عملیات Use Case ارائه می شود . در این نمودار مشاهده ارتباط بین آبجکت ها آسان تر است .

در Rose شما می توانید از روی یک نمودار توالی ( Sequence Diagram ) به آسانی یک نمودار همکاری ( Collaboration Diagram ) بسازید . برای این کار یا کلید F5 را فشار دهید یا Browser و سپس Create ( Collaboration Sequence ) Diagram را انتخاب کنید . نموداری که از این طریق ساخته می شود کمی آشفته است . برای نظم بخشیدن به نمودار خود کافی است آبجکت ها را بوسیله موس در محل های مناسب قرار دهید .

 شما همچنین می توانید بر روی Use Case مورد نظر در مرورگر کلیک راست کرده و مسیر New –  Collaboration Diagram را انتخاب کنید ( به شکل زیر توجه کنید ) .

هر کدام از روشهای بالا را که بروید در نهایت نمودار همکاری برای شما ایجاد می شود . نمودار همکاری مانند نمودار توالی دارای نوار ابزار مخصوص به خود است که در ادامه آن را برای شما توضیح می دهیم .

نوار ابزار نمودار همکاری :

نوار ابزار نمودار همکاری مانند شکل مقابل است .

دکمه اول : برای انتخاب یک آیتم مکان نما را به یک فلش تبدیل می کند .

دکمه دوم : یک کادر متن را به نمودار می افزاید.

دکمه سوم : یادداشتی را به نمودار می افزاید.

دکمه چهارم : یادداشتی را به آیتمی درون نمودار متصل می کند .

دکمه پنجم : یک آبجکت جدید را به نمودار می افزاید .

دکمه ششم : یک نمونه کلاس جدید را به نمودار می افزاید .

دکمه هفتم : مسیری را برای ایجاد ارتباط بین دو آبجکت می سازد .

دکمه هشتم : نشان می دهد که یک آبجکت می تواند عملیات شخصی خود را فراخوانی نماید .

دکمه نهم : پیغامی را بین دو آبجکت یا از یک آبجکت به آبجکت دیگر می افزاید .

دکمه دهم : پیغامی را در جهت مخالف بین دو آبجکت یا از یک آبجکت به آبجکت دیگر می افزاید .

دکمه یازدهم : جریان اطلاعات بین دو آبجکت را نشان می دهد .

دکمه دوازدهم :جریان اطلاعات را در جهت مخالف بین دو آبجکت را نشان می دهد.

هر نمودار توالی یا همکاری باید دارای آبجکت عامل باشد . آبجکت عامل یک محرک خارجی است که به سیستم اعلام می کند تا یک عملیات را راه اندازی کند . آبجکت های عامل برای نمودار Interaction ، عاملهایی که در نمودار Use Case با Use Case ارتباط دارند را نشان می دهد .

برای ایجاد یک آبجکت عامل بر روی نمودار Interaction :

1. نمودار Interaction (توالی یا همکاری) را باز کنید .
2. عامل را در مرورگر انتخاب کنید .
3. عامل را از مرورگر به نمودار باز بکشید .

افزودن هر یک از گزینه های نوار ابزار نیز به راحتی امکان پذیر است . کافی است دکمه مورد نظر را انتخاب سپس در دیاگرام خود در مکان مورد نظر کلیک کنیم ( مثل افزودن آبجکت یا یادداشت و یا پیغامی که بر روی یک مسیر ارتباطی بین دو آبجکت وجود دارد و ... ) یا دکمه مورد نظر را انتخاب کرده و از یک آبجکت به آبجکت دیگر در درون دیاگرام بکشیم ( مثل افزودن یک مسیر ارتباطی ) .

شماره گذاری پیغامها در نمودار همکاری :

در نمودار توالی چون نمودار را از بالا به پائین می خوانید ، شماره گذاری پیغامها آن چنان ضروری به نظر نمی رسد . ولی در مودار همکاری چنانچه شماره گذذاری پیغامها را حذف کنید ، اطلاعات مربوط ، تناوب خویش را از دست می دهند . با اینکه رعایت نکات ذکر شده مهم است ولی در Rose برای نمودارهای همکاری می توانید بطور دلخواه ، شماره گذاری پیغامها را غیر فعال کنید .

 برای غیر فعال کردن یا فعال کردن شماره گذاری پیغامها :

1.     از منوی Tools گزینه Options را انتخاب کنید .

2.     برگه Diagram را انتخاب کنید .

3.       کادر انتخاب Collaboration and Sequence Numbering را فعال یا غیر فعال کنید .

برای نمونه به نمودار همکاری « ثبت مشخصات پرسنل » که نمودار توالی آن در درس هشتم برای شما نشان داده شده بود توجه کنید .

در پایان آموزش نمودارهای Interaction توجه شما را به چند نکته جلب می کنم .

نمودارهای توالی اطلاعات را به ترتیب زمانی نشان می دهند . نمودار توالی  برای مسیرهای متناوب به یک Use Case ساخته شده اند. آنها برای مشاهده پیشرفت عملیات یک Use Case مفید می باشند . نمودارهای همکاری ، روند اطلاعات را نشان می دهند ولی در اینجا ترتیب زمانی در نظر گرفته نشده است . نمودارهای همکاری رابطه بین آبجکت ها و پیغام های بین آبجکت ها را شرح می دهند .

فایل PDF درس نهم